Historia Międzynarodowego Miasteczka Edukacji Ekologicznej zwanego też w skrócie Miasteczkiem Ekologicznym.
„Chociaż jest faktem, że składniki fizyczne i biologiczne tworzą naturalną podstawę środowiska człowieka, to jednak treści moralne, społeczne, kulturalne i gospodarcze środowiska także odgrywają rolę w określeniu sposobu myślenia i wyborze narzędzi, przy pomocy których ludzie mogą zrozumieć i lepiej użytkować zasoby przyrody dla zaspokojenia swoich potrzeb”
Raport końcowy konferencji w Tbilisi ( Gruzja ) był jednym z dokumentów, którego treści znalazły zastosowanie w założeniach programowych i organizacyjnych Międzynarodowego Miasteczka Edukacji Ekologicznej w Rogoźniku.
Pomysł utworzenia MMEE w Rogoźniku zrodził się na I Międzynarodowym Festiwalu Dzieci i Młodzieży w Asyżu, w 1988 r. Festiwal pod hasłem POKÓJ PRZYJAŹŃ PRZYRODA został zorganizowany m. in. przez:
- Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP),
- Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych (IUCN),
- Międzynarodowy Program Edukacji Środowiskowej (IEEP).
W festiwalu tym uczestniczyła grupa polskich dzieci. Przygotowanie grupy Zarząd Główny Ligi Ochrony Przyrody powierzył Zofii Krzykawskiej, nauczycielce biologii w Szkole Podstawowej w Rogoźniku. Polska grupa wyróżniła się wiedzą i aktywnością, podczas terenowych warsztatów środowiskowych. Obserwatorzy IEEP i IUCN zaproponowali Zofii Krzykawskiej zorganizowanie Międzynarodowego Obozu Ekologicznego w Rogoźniku.
I Międzynarodowy Obóz Ekologiczny zorganizowano w Rogoźniku w 1989 r. Podczas międzynarodowej konferencji poświęconej edukacji ekologicznej, obserwator I Międzynarodowego Obozu Ekologicznego, reprezentujący Komisję Edukacji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych, prof. Sophie Jakowska zaproponowała aby Rogoźnik, który jest „ZIEMIĄ ZDEGRADOWANĄ, PRZYWRÓCONĄ ŻYCIU” stał się miejscem – symbolem, do prowadzenia edukacji ekologicznej nauczycieli, dzieci i młodzieży z Polski i ze świata. „Rogoźnik jest przykładem, jak człowiek może zniszczyć środowisko przyrodnicze i jak mu przywrócić życie”. (S. Jakowska, 1989)
Wniosek z konferencji zobowiązał kierownika obozu – Zofie Krzykawską do dalszych działań. 5 czerwca 1991 r – w światowym Dniu Ochrony Środowiska, w szkole w Sączowie zorganizowano konferencję nauczycieli biologii z terenu województwa Katowickiego z udziałem przedstawicieli Kuratorium Oświaty w Katowicach, Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego w Katowicach, Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, Urzędu Gminy Bobrowniki. Podczas konferencji poświęconej edukacji ekologicznej Zofia Krzykawska przedstawiła założenia organizacyjne i programowe Międzynarodowego Miasteczka Edukacji Ekologicznej w Rogoźniku. Sama inicjatywa utworzenia MMEE jak i jego założenia programowe wzbudziły duże zainteresowanie oraz zostały zaakceptowane przez uczestników konferencji.
Wniosek ten zrealizowano 17 września 1991 r. Podczas II Międzynarodowego Obozu Ekologicznego, dokonano uroczystego otwarcia Międzynarodowego Miasteczka Edukacji Ekologicznej w Rogoźniku.
W 1992 r., w Międzynarodowym Miasteczku Edukacji Ekologicznej w Rogoźniku gościli” dr Mostafa Tolba – dyrektor UNEP, oraz koordynator współpracy z UNEP – Dawid Lazarus. Podczas wizyty goście zwracali uwagę na warunki w jakich realizowany jest program edukacji środowiskowej, oraz skuteczność metod pracy w terenie.
W tym roku młodzież uczestnicząca w warsztatach ekologicznych, w Międzynarodowym Miasteczku Edukacji Ekologicznej w Rogoźniku, została zaproszona na Międzynarodowy Festiwal „BŁĘKITNA PLANETA” do Sztokholmu. Podczas festiwalu zakwalifikowano MMEE do międzynarodowej sieci miasteczek i organizacji realizujących program edukacji środowiskowej w sposób uniwersalny.
ZAŁACZNIK 1 – SIEĆ TERENOWYCH PLACÓWEK
Od 1992r stopniowo w oparciu o lokalna bazę Ośrodka Rekreacyjno – Wychowawczego „Huty Katowice” w Rogoźniku zaczęto praktyczna edukację ekologiczną dzieci, młodzieży i dorosłych w postaci 1-5 dniowych warsztatów ekologicznych ( głównie w terenie ) i dłuższych obozów ekologicznych. W warsztatach brali udział głównie uczniowie i nauczyciele ze szkół województwa katowickiego, jednak z czasem renoma Miasteczka Ekologicznego spowodowała, że zaczęły przyjeżdżać grupy z innych województw i z zagranicy. ( m.in. Polsko-Holenderski Obóz Ekologiczny dla dzieci 6-8 letnich w 1992r czy Angielsko-Polskie Warsztaty Ekologiczne TEMPUS w 1994r )
W 1993r zorganizowaliśmy w Rogoźniku Konferencję pozarządowych organizacji zajmujących się edukacją ekologiczną z udziałem gości z: Niemiec, Belgii, Danii, Holandi, Austrii itp., a potem w 1996r: II Ekologiczne Forum Młodzieży Miast Partnerskich: Opole (Polska) – Bruntal (Czechy) – Poczdam (Niemcy ) czy Polsko-Szwedzką Konferencję Baltic Sea Project.
Na dowód uznania za edukację prowadzoną przez nasze Miasteczko Ekologiczne – w 1997r zostało włączone do sieci baz terenowych zwanych „Zielonymi szkołami”, które zostały objęte merytorycznym patronatem przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Rok później – w 1998r Miasteczko Ekologiczne zajęło I miejsce na IX Międzynarodowych Targach Ekologicznych INTEREKO w konkursie „Czyściej i Taniej” za Program Edukacji Ekologicznej i otrzymało medal oraz nagrodę pieniężną ufundowaną przez WFOŚiGW w Katowicach.
W tym samym 1998 r Miasteczko otrzymało też dyplom uznania i zaproszenie do następnej edycji HENRY FORD EUROPEAN CONSERVATION AWARDS – programu współzawodnictwa dotyczącego inicjatyw na rzecz ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego na świecie (HFECA ), nad którym patronat sprawuje Rada Europy i Rada Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Również w 1998r w listopadowym numerze czasopisma Poznaj Świat ukazuje się obszerny artykuł redaktor Barbary Butwilowskiej pt „Ekologiczne miasteczko” podsumowujący dotychczasową naszą działalność.
W roku 1999r Miasteczko Ekologiczne otrzymało duże dofinansowanie na doposażenie bazy dydaktycznej z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Kolejne lata 2000-2002 były bardzo owocne w działalności Miasteczka Ekologicznego – skupiliśmy się wtedy głównie na działalności krajowej przyjmując na warsztaty i obozy ekologiczne rekordowe ilości uczniów ( średnio po 160 grup rocznie liczących ok 5 tys uczestników – w rekordowym roku szkolnym 2012/22 było to 5106 uczestników z 170 grup.
W październiku 2002r niespodziewanie w wyniku zmian regionalnych na podstawie Porozumienia WFOŚiGW w Katowicach, Kuratorium Oświaty w Katowicach i Starostwa Powiatowego w Będzinie – Miasteczko Ekologiczne przekazane zostaje Starostwu Powiatowemu w Będzinie i od tej chwili Starostwo prowadzi obsługę obsługę organizacyjną, kadrową i finansową Miasteczka. Zmieniły się też władze Miasteczka – nowym kierownikiem zostaje mgr Rafał Rogowicz .
Starostwo prowadzi Miasteczko w okresie 10.2002 – 01.2005r, czyli nieco ponad 2 lata. Jednak w tym okresie zmniejsza się znacznie (prawie o połowę) liczba grup uczestnicząca w warsztatach i pod koniec 2004 r. instruktorzy prowadzący warsztaty rozmawiają ze Starostwem o tej kwestii i Starostwo sugeruje powołanie Stowarzyszenia, które przejęłoby dalsze prowadzenie Miasteczka. Tak też się dzieje i pod koniec 2004 r. zarejestrowane zostaje Stowarzyszenie ZZPŻ („Ziemia Zdegradowana Przywrócona Życiu”) i na mocy aneksu do Porozumienia z 2002 r. organem prowadzącym Miasteczko zostaje Stowarzyszenie ZZPŻ. Jednocześnie na początku 2005 r. zmienia się długoletni właściciel ośrodka w Rogoźniku (była nim – Huta Katowice, zostaje – firma Consensus, a potem Wędzonka) co ma raczej niekorzystny wpływ na działalność Miasteczka, gdyż jednocześnie następuje znaczna redukcja pracowników obsługi ośrodka.
Niemniej jednak po otrzymaniu dotacji i rozwiązaniu wielu problemów organizacyjnych, Stowarzyszenie rozpoczyna prowadzenie warsztatów w kwietniu 2005r.
Początkowe problemy kadrowe i koszty działalności sprawiają, że na początku swej działalności Miasteczko Ekologiczne przyjmuje stosunkowo niewielu uczestników ( ok 1,7-2,5 tys osób ) w porównaniu do lat sprzed 2022r, jednak stopniowo zmienia się to na plus w latach kolejnych i w roku 2007r przyjmujemy aż 4180 uczestników na warsztaty i obozy ekologiczne.
Zostajemy za to docenieni w 2008r zostając laureatem konkursu WFOŚiGW w Katowicach „EKO AKTYWNI” dla najlepszej organizacji pozarządowej prowadzącej edukację ekologiczną w woj. Śląskim i otrzymujemy za to dużą nagrodę finansową.
W 2008r ze względu na pogarszające się warunki noclegowe postanawiamy po kilkukrotnych rozmowach itp. z właścicielem zrezygnować z bazy żywieniowo-noclegowo-dydaktycznej w Rogoźniku i w 2009r. rozpoczynamy swą działalność w nieodległym – Schronisku Młodzieżowym w Sławkowie.
W 2009r otrzymujemy kolejne dotacje i realizujemy wiele nowych projektów ekologicznych m.in. na terenie woj. małopolskiego. Na początku swej działalności w Sławkowie w 2009 r. przyjmujemy 21 grup liczących 640 uczestników na warsztaty 2- i 3-dniowe, natomiast warsztaty 1-dniowe nadal realizujemy w Rogoźniku – łącznie liczba uczestników przekracza znacznie 4 tys. osób.
Również w 2010r realizujemy wiele nowych projektów, w tym duży projekt Funduszu Inicjatyw Obywatelskich ( FIO ) na lata 2010-2011 FIO o znaczniej wartości finansowej dla szkół z 3 województw: śląskiego, małopolskiego i opolskiego. W latach 2010-2011 liczba uczestników również oscyluje w granicy 4 tys. uczestników.
W 2010 r. głównie ze względu na małą pojemość i słaby standard Schroniska w Sławkowie – przenosimy swą działalność na bardzo atrakcyjne przyrodniczo i turystycznie obszary Jury Krakowsko-Częstochowskiej rozpoczynamy też swą działalność w oparciu o duży ośrodek w Podlesicach ( Zajazd Jurajski ), a w 2013 r. dodatkowo o duży ośrodek w Olsztynie ( Jurajski Olsztyn ) jednocześnie kończąc swą działalność w Rogoźniku i Sławkowie ( odpowiednio w 2011 i 2012 r.).
Dodatkowo w 2011 r włączamy się do dużego Projektu Międzynarodowego Ewoca 3 organizując latem 2011 r. duży obóz polsko-niemiecko-francuski ( w latach kolejnych współorganizujemy ten obóz w Niemczech i we Francji ).
Od 2012r do dnia dzisiejszego te dwa nowe ośrodki jurajskie (Podlesice, Olsztyn) powiększone potem o podobny ośrodek w Ogrodzieńcu Podzamczu ( Hotel Pod Figurą ) i w Złotym Potoku ( Hotel Kmicic ) stały się więc naszą główną bazą żywieniowo-noclegowo-dydaktyczną. Sporo tu inwestujemy i mamy nadzieję na długoletnią współpracę z ich właścicielami. Grupy bardzo chętnie przyjeżdżają do tych nowych miejsc mimo większej odległości.
W okresie od 2012r nastawiamy się głównie na bardziej skomplikowane do organizacji na warsztaty z noclegami, tj. 2- i 3-dniowe ale choć nadal warsztatów 1 dniowych jest bardzo dużo. Warsztaty prowadzi 9 instruktorów Miasteczka -pasjonatów.
W 2013r ruszamy właśnie z warsztatami w nowym ośrodku Olsztynie k/ Częstochowy – Jurajskim Olsztynie ( znak czasów ), który staje się naszą główną bazą Miasteczka do dzisiaj. Mamy tu swoje pomieszczenia dydaktyczne i cały swój sprzęt oraz materiały otrzymane w 2010r od Starostwa w Będzinie, oraz zakupionego w latach kolejnych. W roku 2023r organizujemy też latem dwie liczne Zielone Szkoły czy duży cykl warsztatów dla Urzędu Miasta Jaworzno z którym od dłuższego czasu aktywnie współpracujemy. W tym wyjątkowo udanym dla nas roku przyjeżdża do nas wiele grup pozawojewódzkich m.in. dorosłych.
W tymże 2013 r z okazji 20-lecia działalności naszego głównego sponsora WFOŚiGW w Katowicach robimy dużą ogólnodostępną imprezę dla mieszkańców, turystów i wszystkich zainteresowanych ekologią w Podlesicach pt ”Jurajska przyroda – dawniej, a dziś”
W kolejnych niejako „złotych latach naszej działalności”: 2014-2019r przyjmujemy na warsztaty i obozy ekologiczne w ośrodkach w Olsztynie i Podlesicach bardzo dużą ilość grup. Zainteresowanie ze strony uczniów i nauczycieli jest tak duże, że np w 2016 r robimy też warsztaty z noclegami w ośrodku Orlik w sąsiednim Mirowie. Pod względem ilości przyjętych grup i uczestników na warsztaty i obozy ekologiczne stajemy się numerem 1 w województwie śląskim i jedną z największych takich placówek w kraju.
Jednak przychodzi 2020r – Rok Pandemii. Nasza działalność podobnie jak i całego kraju, mało świata zostaje praktycznie sparaliżowana mimo owocnych planów. Nie poddajemy się jednak i jesienią przyjmujemy na warsztaty kilka grup ( 379 osób ). Łącznie jak obliczamy do końca 2020r w toku całej naszej działalności przyjmujemy na warsztaty i obozy 2428 grup liczących aż 92304 osoby !
Rok kolejny – 2021r jest równie trudny co poprzedni z racji pandemii, niemniej jednak jesienią 2021r przyjmujemy na warsztaty 25 grup liczących 1135 osób. W tym roku kilka zajęć prowadzimy w ośrodku ZPKWŚ w Smoleniu. Nie poddajemy się – walczymy !
W tym roku ukazuje się też długo oczekiwana książka o edukacji ekologicznej w województwie śląskim pt „Regionalna Edukacja Ekologiczno-Przyrodnicza” gdzie 4x obszerne strony poświęcone są naszemu Stowarzyszeniu i Miasteczku Ekologicznemu.
W 2022r jest już po pandemii i jest on dla nas bardzo udany – przyjmujemy na nasze zajęcia 56 grup liczących 2350 osób ( zdecydowana większość to grupy 2 dniowe ). W tym roku rozpoczynamy warsztaty w trzecim naszym ośrodku – Hotelu Pod Figurą w Ogrodzieńcu-Podzamczu. Ten ośrodek to strzał w dziesiątkę ! Od tego czasu mamy w nim coraz więcej grup.
Jednocześnie w czerwcu 2022 i 2023r bierzemy aktywny udział w Imprezie ekologicznej organizowanej przez WFOŚiGW w Katowicach – „Zielona Pracownia”; prowadząc na zamku Ogrodzieniec warsztaty ekologiczne.
Rok 2023r również jest bardzo udany dla naszej działalności – samej wiosny tego roku w warsztatach ekologicznych bierze udział 41 grup liczących 1756 osób tym samym do końca czerwca 2023r od początku naszej działalności jak wyliczyliśmy na nasze warsztaty i obozy ekologiczne przyjęliśmy imponującą liczbę 2607 grup liczących 100 033 osób ! I to oczywiście nie koniec – na jesień tego roku mamy kolejne liczne zgłoszenia. Idziemy na 200 000 ! A w 2024r świętujemy nasze 35-lecie działalności !!!
PODSUMOWUJĄC:
MIASTECZKO EKOLOGICZNE co jest warte podkreślenia działa już 35 lat nieprzerwanie do dzisiaj i w warsztatach oraz obozach ekologicznych wzięło już udział ponad 2,6 tysiąca grup liczących ponad 100 tysięcy osób. Zajęcia co warte podkreślenia prowadzi od lat grupa pasjonatów ekologii – szacujemy, że w całej historii było to ponad 200 studentów, nauczycieli, przewodników jurajskich czy pracowników wyższych uczelni różnej specjalizacji – głównie Uniwersytetu Śląskiego. Dzięki dofinansowaniu licznych sponsorów, a w szczególności WFOŚiGW w Katowicach ceny proponowane grupom są jednymi z najniższych na rynku jeśli chodzi o taką ofertę i grupy nierzadko dokonują rezerwacji z ponad rocznym wyprzedzeniem. Zwłaszcza jeśli chodzi o terminy atrakcyjne dla szkół jak np. kwiecień-czerwiec czy wrzesień-październik. Do prowadzenia naszej działalności korzystamy z odpowiedniej bazy żywieniowo-noclegowo-dydaktycznej składającej się z ośrodków w Podlesicach k Zawiercia, Olsztynie k Częstochowy, Ogrodzieńcu-Podzamczu i w nowym – w Złotym Potoku. Natomiast teren Jury Krakowsko-Częstochowskiej jest sam w sobie tak atrakcyjny , że nie wymaga żadnej rekomendacji. To przecież najwspanialsza Kraina Białych Skał, Średniowiecznych Zamków i Tajemniczych Jaskiń …
ZAPRASZAMY NA NASZE WARSZTATY I OBOZY EKOLOGICZNE GRUPY SZKOLNE I PRZEDSZKOLNE !
Oferta i zasady przyjęcia na zajęcia opisane są na stronie w zakładce Oferta.
Skontaktuj się z nami
Chciałbyś zorganizować zajęcia lub masz pytanie? Zapraszam do kontaktu telefonicznie lub poprzez formularz kontaktowy.
Miejsca prowadzenia warsztatów: Olsztyn, Ogrodzieniec-Podzamcze, Złoty Potok i Podlesice.
- Maciej Pawełczyk
- +48 505224031
- mapak@wp.pl
- Nr konta Stowarzyszenie ZZPŻ: 28 1870 1045 2083 1070 1973 0001